Θεωρούμε ότι το νομοσχέδιο που συζητιέται σήμερα δεν είναι ξεκομμένο, αντίθετα θα λειτουργήσει συμπληρωματικά στο άλλο νομοσχέδιο – τερατούργημα που πρόκειται να συζητηθεί τις επόμενες μέρες στη Βουλή, αυτό για τα εργασιακά, καθώς η τηλεργασία αποτελεί ένα ακόμα όχημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας, μια νέα μορφή ευέλικτης εργασίας, η οποία προστίθεται στις τόσες διαφορετικές μορφές που υπάρχουν πια και στο δημόσιο.
Η αιτιολογική έκθεση βρίθει δήθεν ευεργετημάτων που θα προκύψουν από την εφαρμογή της τηλεργασίας και στο δημόσιο με μόνιμο τρόπο. Από τη μείωση των λειτουργικών εξόδων του εργαζόμενου που θα εξοικονομεί αυτά που θα δαπανούσε για την μετακίνηση στην εργασία του, μέχρι και την προστασία του περιβάλλοντος!
Με βάση και το περιεχόμενο του νομοσχεδίου, αλλά και την πείρα από την εκτεταμένη εφαρμογή της τηλεργασίας κατά την περίοδο του εγκλεισμού δεν τρέφουμε καμία αυταπάτη ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο είναι για το καλό μας.
Το κύριο συμπέρασμα που έχει προκύψει από αυτό που ήδη έχουν βιώσει οι εργαζόμενοι είναι ότι μέσω τηλεργασίας τελικά εργάζονται περισσότερες ώρες την ημέρα και την εβδομάδα, εκτός ωραρίου, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και τα Σαββατοκύριακα. Άρα, πρώτα απ’ όλα, η μονιμοποίηση της τηλεργασίας θα οδηγήσει στην εντατικοποίηση της εργασίας, σε απλήρωτες ώρες εργασίας και στην κατάργηση κάθε διάκρισης ανάμεσα στον εργάσιμο και ελεύθερο χρόνο. Αν λάβει κανείς υπόψη του και τις εκτιμήσεις του ΣΕΒ για την τηλεργασία, ότι δηλαδή «συμβάλει στη μείωση εκτάκτων απουσιών, εξαιτίας ασθενειών ή άλλων εξωγενών παραγόντων», κατανοούμε ότι θα οδηγήσει και σε καταστρατήγηση των αδειών και των αργιών.
Και δεν καταλαβαίνουμε με ποιόν τρόπο θα εξισορροπηθεί η οικογενειακή και κοινωνική ζωή με την επαγγελματική μέσω της τηλεργασίας, όταν ο εργαζόμενος θα πρέπει να είναι διαθέσιμος ανά πάσα ώρα και στιγμή, όταν θα πρέπει να μετατρέψει το σπίτι του σε χώρο εργασίας και να απομονωθεί από την οικογένεια του. Για να μπορέσουν να γίνουν βήματα στην εξισορρόπηση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής αυτό που χρειάζεται είναι κοινωνικές υποδομές, όπως επαρκείς παιδικοί σταθμοί.
Όσον αφορά στην οικειοθελή ένταξη στο καθεστώς της τηλεργασίας, όπως διευκρινίζεται αυτή μπορεί να γίνει υποχρεωτική σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Η «έκτακτη ανάγκη χωράει πολλές ερμηνείες, δεδομένης και της σοβαρής υποστελέχωσης που υπάρχει. Άλλωστε, έχουμε πείρα από την εφαρμογή της στον ιδιωτικό τομέα, όπου νομοθετήθηκε αρχικά ως οικειοθελής κι έχει καταλήξει να επιβάλλεται μονομερώς από τον εργοδότη.
Από την άλλη, όπως διευκρινίζεται η διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας καθίσταται ατομική ευθύνη. Πάνω στο ούτως ή άλλως, ελλιπέστατο νομοθετικό πλαίσιο για τις επαγγελματικές ασθένειες, η θεσμοθέτηση της αποκλειστικής ευθύνης απαλλάσσει το κράτος από την ευθύνη της τήρηση κανόνων υγιεινής και ασφάλειας, την πρόσληψη γιατρών εργασίας, την κάλυψη εργατικών ατυχημάτων. Αυτό αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία, αν λάβει κανείς υπόψη του τις επιπτώσεις της τηλεργασίας στην υγεία (μυοσκελετικές παθήσεις, οπτική και νοητική κόπωση, το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης, αυξημένα επίπεδα στρες με ότι αυτά συνεπάγονται.
Άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η εύκολη παραβίαση των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων (π.χ. μέσω της χρήσης του δικού τους υπολογιστή και του δικού τους δικτύου για την εργασία). Επιπρόσθετα, πώς εξασφαλίζεται, επίσης, ο εργαζόμενος ότι δεν θα του ζητηθούν ευθύνες για πιθανή απώλεια δεδομένων από κακόβουλη ενέργεια; Άλλωστε, η πείρα από την εφαρμογή της τηλεργασίας δείχνει ότι για να τεκμηριωθεί ότι ο εργαζόμενος δουλεύει ενώ είναι μακριά από τον τόπο εργασίας, εφαρμόζονται όλο και πιο συχνά διάφορα συστήματα επιτήρησης τα οποία παραβιάζουν την ιδιωτική ζωή του (π.χ. χρήση καμερών) και αυξάνουν το στρες.
Ακόμα και πρακτικά ζητήματα, όπως το γεγονός ότι ο εργαζόμενος δεν μπορεί να διαθέτει πάντα ξεχωριστό χώρο στο σπίτι του τον οποίο να χρησιμοποιεί για την εργασία. Δημιουργούνται επίσης δυσκολίες που αφορούν τα προβλήματα οργάνωσης της ίδιας της εργασίας στο χώρο του σπιτιού, σε σύγκριση με ένα πιο οργανωμένο περιβάλλον στο χώρο εργασίας (θέματα εξοπλισμού και υποδομών, συλλογικής επίλυσης προβλημάτων, τεχνικής υποστήριξης, εκπαίδευσης κ.ά.). Όταν θα αυξηθούν οι απαιτήσεις τεχνικής υποστήριξης, λόγω της αύξησης των σταθμών εργασίας, πώς θα μπορέσουν να ανταποκριθούν οι υποστελεχωμένες υπηρεσίες πληροφορικής, δικτύων κ.τ.λ του δημοσίου;
Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι η εργασία είναι μια κοινωνική διαδικασία. Η απομόνωση που βιώνει ο εργαζόμενος λόγω της έλλειψης αλληλεπίδρασης με συναδέλφους στο χώρο εργασίας επηρεάζει αρνητικά την ψυχική υγεία και ισορροπία του. Όμως, μας θέλετε απομονωμένους τον έναν από τον άλλο, μακριά από συλλογικές διαδικασίες, πιο ευάλωτους.
Κατανοούμε το άγχος σας να αυξηθεί η παραγωγικότητα, να μειωθούν τα λειτουργικά κόστη, να αποσοβούνται οι διάφορων ειδών κρίσεις και να προστατευτεί το περιβάλλον βέβαια. Αυτό είναι πρόοδος; Είναι πρόοδος για εμάς τους εργαζόμενους; Για εμάς θα σημάνει δουλειά χωρίς ωράριο, ανατροπή της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας, τα νέα τεχνολογικά εργαλεία είναι δικές μας κατακτήσεις, κατακτήσεις της συλλογικής ανθρώπινης εργασίας, τα οποία μπορούν να προσφέρουν πολλαπλά οφέλη και πλεονεκτήματα στους εργαζόμενους. Και τέτοια είναι η μείωση του χρόνου και του κόπου της εργασίας, η αύξηση του ελεύθερου χρόνου, το υψηλό βιοτικό επίπεδο.